Het
Rode Leger (
Russisch: Рабоче-крестьянская Красная армия,
Rabotsje-krestjanskaja Krasnaja armieja, Het
Rode Arbeiders- en Boerenleger) was de naam voor het leger van
Bolsjewistisch Rusland na het uiteenvallen van het
Keizerlijk Russisch Leger.
Officieel werd het Rode Leger op
23 februari 1918 opgericht. Er bestond daarvoor al een
Rode Garde maar die diende meer als een soort partijpolitie van de
Bolsjewieken dan als een leger.
Leon Trotski wordt beschouwd als de oprichter en organisator. Het Rode Leger was zodanig georganiseerd dat er behalve een militaire leiding ook een politieke leiding aanwezig was. Naast iedere bevelhebber van een legergroep of regiment stond een
politiek commissaris. Deze diende ervoor te zorgen dat de soldaten en officieren
communistisch geschoold zouden worden. Later werd het systeem van de politieke commissarissen afgeschaft.
In 1920 werd
Michail Toechatsjevski opperbevelhebber van het Rode Leger. Het Rode Leger werd na het beëindigen van de
Russische Burgeroorlog en het oprichten van de
Sovjet-Unie eind 1922 de strijdmacht van die Unie.
In 1937 speelde de veiligheidsdienst
NKVD in op de angst van
Jozef Stalin voor een militaire staatsgreep, zoals
Francisco Franco die in Spanje pleegde, en werd bijna de hele legertop inclusief Michail Toechatsjevski geëxecuteerd, eufemistisch omschreven als 'zuivering'. De wat lagere officieren werden geëxecuteerd, tot
dwangarbeid veroordeeld of ontslagen. Vervanging vond door de partij plaats door politiek betrouwbare maar minder vakbekwame officieren hetgeen er toe leidde dat bij de
Duitse aanval op Rusland in 1941 een enorme chaos ontstond en het Rode Leger door desorganisatie gigantische verliezen leed.
In 1935 werden van het Rode Leger door de
Raad van Volkscommissarissen (het kabinet van de USSR) vijf personen benoemd tot
maarschalk van de Sovjet-Unie. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog werden er meer generaals bevorderd tot maarschalk van de Sovjet-Unie. Maarschalk
Georgi Zjoekov was opperbevelhebber, onder wiens leiding het Rode Leger de Duitsers op het
oostfront wist te verslaan dat daarbij op grote schaal (oorlogs)misdaden beging.
In 1946 werd het woord
Rode uit de naam gehaald en werd het onderdeel van de Strijdkrachten van de Sovjet-Unie.
Diverse
terroristische groeperingen zoals de
Rote Armee Fraktion en het
Japanse Rode Leger refereerden in hun naam bewust aan het Rode Leger.
